Ik houd haar hand vast terwijl ik zachtjes de woorden prevel: ‘Welterusten, slaap zacht lieve zus, ga maar.’

De reis huiswaarts van Zaanstad naar Bergen op Zoom wordt gedeeld met mijn zussen Anne en Willy, waar mijn broer en beste vriend Henk mijn trouwe Cube langs Schiphol stuurt. Vliegtuigen in de lucht en stille momenten begeleiden ons.

Amper thuis aangekomen, ontvangen we het telefoontje: Grada, mijn tweede zus, van het eerste moment helpend aan mijn eigen website, allereerste en misschien wel grootste fan van mijn boeken, is zachtjes ingeslapen. Na mijn Pa en Ma zet de afbrokkeling van ons gezin verder in.

De avond is koud, de TV wordt langzaam duister en pijn in mijn borst noopt me achter het toetsenbord waar ik schrijf:

Afscheidend

Ooit heeft verloren van nooit

nu jij de voetpaden betreedt

reeds door Pa en Ma gelopen

en elke stap door jou opgelicht

in het sterrentapijt naar ginder

waarheen mijn hoop al droomt.

Verwaaide liefde ruist vluchtig

in betraande verstilde harten

ter afscheid van een gedeeld

leven vol muziek en gezang

dat nu vertraagt in gedachten

en herinneringen aan weleer. 

Ik struin door de archieven van Ki Tan om een passende foto te vinden en besluit de combinatie op social media te delen. Ik hoop dat het een passend eerbetoon aan mijn zus is in het gezamenlijk project dat Kilynn en ik zijn opgestart met zijn fotografie en mijn schrijven.

De honderden reacties op Facebook doen me beseffen dat het afscheid echt is, dat ik mijn zus verloren heb, dat het leven me keihard toont hoe alles vergankelijk is. De nacht zoemde herinneringen, wierp me terug in momenten dat we samen met het gezin van Grada, Henk en mijn ouders Frankrijk bezochten. Ik moet lachen als ik denk aan het zadel van mijn zwarte Honda CB500 dat door Grada gerepareerd was. Het rauwe onbehandelde leder was na elke regenbui kletsnat en bezorgde me een koude natte kont. Ik herbeleef de tripjes naar Belgische rommelmarkten waar we bij de muziek van een heus dansorgel nog van een drankje genoten.

Als fan van het eerste uur was Grada bij mijn boekpresentaties, zelfs die in Hoorn alhoewel dat haast een thuiswedstrijd was nu ze met haar liefde John in de Zaanstreek woonde. Ze reisde maar wat graag naar Bergen op Zoom om een van mijn presentaties bij te wonen.

Ze was zo trots als ze de agenda gevuld had met alle films die de Bergse cinema te bieden had. Nee, de site van BoZinBeeld.nl was niet compleet als Grada geen aanvulling in de agenda had aangebracht. 

Ik mis die vrolijke lach als je haar aan de telefoon had, gesprekken die zo gemakkelijk veel langer dan een uur duurden. De berichtjes die de telefoon tot laat in de avond deden trillen. Mijn tranen tonen me de laatste boodschap die ze op Facebook deelde: ‘Zo trots op mijn broertje Sonn.’

Vol trots had ik haar verteld dat mijn oorlogsboek in het Engels heel de wereld rondging. Grada had al mijn boeken, had ze dikwijls al gelezen voordat ze gepubliceerd werden omdat ik haar altijd het Word document al had toegestuurd. Mijn laatste gedichtenbundel heb ik haar nooit kunnen aanreiken en dat doet pijn.

Wat ben ik mijn zwager John dankbaar voor de prachtige jaren die hij mijn zus gegeven heeft, voor alle liefdevolle zorg en wat ben ik blij hem mijn zwager te kunnen noemen.

Een telefoontje van mijn zwager traant mijn ogen, maar vervult me met trots: Grada heeft er voor gekozen om tijdens haar afscheid het nummer “oudoe” van Zaddoek te laten klinken. Zoals ik ook trots ben dat mijn schoone zus Mariëlle bereid is om mijn laatste afscheid voor te lezen:

Verenigd

Ik kroel met jouw gedachten

en adem onze herinneringen,

jouw glimlach zon en maan

in een oneindig sterrenspel

dat voorbij de einder strekt.

Bedankt voor alles lieve zus,

slaap zacht en kus mooie dromen. 

(fotograaf  Ki Tan)